Ngày 6-6, hội nghị tổng kết công tác quản lý, tổ chức lễ hội 6 tháng đầu năm 2014 do Bộ VH-TT-DL tổ chức đã diễn ra tại Hà Nội. Mùa lễ hội năm nay được đánh giá là có nhiều chuyển biến hăng hái, bớt dần những trình bày thụ động song các nhà quản lý vẫn khôn cùng lúng túng trước hành vi đốt đồ mã, rải rắc tiền lẻ vô tội vạ và đặc biệt là hiện tượng đưa đồ cúng tiến vào nơi thờ cúng vẫn là vấn đề nóng.
Ông Phạm Xuân Phúc, Phó Chánh thanh tra Bộ VH-TT-DL, cho biết: “Việc đốt đồ mã ở di tích, lễ hội vẫn còn nhiều, vẫn còn tình trạng hầu đồng, bày đồ mã cả dàn, vô cùng lớn. Theo chúng tôi, những lễ này không phải của dân vì người dân không có tiền làm, kiên cố chỉ của các quan chức thôi, vậy thì yêu cầu báo chí cũng cần vào cuộc làm rõ xem lễ đó của ai, của những vị nào cho dư luận kĩ càng. Nếu các nhà nghiên cứu văn hóa thấy đồ mã có nguyên tố tâm linh thì nên điều chỉnh quy định. Nghị định 103 cấm đốt đồ mã nhưng lại không cấm sản xuất, không cấm chuyên chở thì làm sao cấm triệt để được. Nghị định 158 mới đây lại có những quy định chỉ xử phạt khi đốt đồ mã không đúng nơi quy định, nhưng nơi nào không đúng quy định lại không rõ”.
Là một trong những đơn vị được giao nghiên cứu đề án quản lý việc đốt đồ mã, Viện Văn hóa nghệ thuật Việt Nam đã hỏi ý kiến tham mưu của nhiều giáo sư, các nhà khoa học có uy tín. Ý kiến các nhà khoa học đều cho rằng, việc đốt đồ mã trong di tích hiện nay đang trở nên vấn đề của từng lớp khi nó đã đi quá giới hạn, bị lạm dụng và gây lãng phí rất lớn… Thế nhưng, các nhà khoa học cũng dìm, để quản lý việc này rất khó, nếu không có biện pháp trừ tận gốc thì quản lý cách nào cũng khó thành công.
Về việc này TS Lương Hồng Quang - Phó Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật Việt Nam cho rằng: “Chúng ta cần tiếp cận với chuyện đốt đồ mã như là hiện tượng văn hóa, từng lớp, một hình thức thực hành lễ nghi của người dân, có hiện tượng, có sai lệch thì cần phải điều chỉnh hành vi”. Theo tổng hợp, nghiên cứu bước đầu của đề án này, trong truyền thống, dù là lễ trọng hay mức độ gia đình, đều có cung tiến, đốt đồ mã với thái độ trân trọng, thành kính, đồng thời cũng biểu đạt sự hiểu biết về các lễ nghi thực hành. Song hiện thời, hành vi đốt đồ mã có còn đi liền với niềm tin sự trân trọng không, hiểu biết về việc chúng ta đang làm không lại là câu hỏi lớn. “Theo đó, giải pháp tốt nhất là phải bắt đầu từ việc đàm luận với các cơ sở phụng dưỡng, thấy rằng sự vào cuộc của sư trụ trì, chủ cơ sở thờ phụng là quan yếu vì họ là những người hiểu biết, có khả năng chỉ dẫn những người thực hành đúng lễ nghi”, TS Lương Hồng Quang nói.
Bên cạnh đó, nhiều địa phương cũng thông tõ sự lúng túng trước hiện tượng xuất hiện hàng loạt hiện vật lạ như sư tử đá, tượng Phật Bà Quan âm trắng… và nhiều hiện vật lạ trong khuôn viên của các khu di tích, các lễ hội. Phó Chánh Thanh tra Bộ VH-TT-DL Phạm Xuân Phúc cũng cho biết tình trạng tiếp thụ công đức bằng hiện vật ở các di tích quá nhiều, không hiệp với di tích, không có hồ sơ, làm ảnh hưởng tới không gian, cảnh quan. Có nơi tiếp thu di tích còn đẽo bia, khoét tường di tích để làm bảng công đức, làm cho di tích loang lổ, thậm chí dưới bia còn có bát hương, nhìn rất phản cảm và phi văn hóa. Tại hội nghị lần này, đại diện của nhiều sở VH-TT-DL cũng phải thừa nhận địa phương lúng túng trong việc thu nạp đồ cúng tiến như vậy.
Đại diện nhiều Sở VH-TT-DL các tỉnh thành cũng lên tiếng đề nghị sớm có chế tài để xử phạt các dịch vụ đổi tiền lẻ ở khu di tích, lễ hội bởi như hiện nay mới chỉ là tuyên truyền, vận động người làm dịch vụ này thì chưa thể kết thúc. MAI AN
|
